Kilka dni przed świętami pojawił się nowy model lokomotywy spalinowej w wielkości TT – Class 66. Model wyprodukowany przez firmę Hornby, który może połączyć wielkość TT na kontynencie z wyspami brytyjskimi, gdzie wielkość TT z sukcesem wkroczyła dwa lata temu. Co najważniejsze jest to model, który ma szansę być również ważny dla TT-ki w Polsce. Lokomotywy tej serii można od kilku lat spotkać również w naszym kraju.
Dość niespodziewanie dwa lata temu Hornby – producent modeli kolejowych z Wielkiej Brytanii, a jednocześnie właściciel kilku marek znanych od lat w modelarstwie takich jak: Humbrol, Airfix, Jouef, Lima, Rivarossi, czy Arnold. Ta ostatnia marka kiedyś związana głównie z wielkością N jest też od kilku lat znana w TT z produkcji modeli lokomotyw i wagonów (na przykład zestawy wagonów piętrowych z NRD). Nie jest to pierwsze podejście do wielkości TT w Wielkiej Brytanii. W 1957 roku firma Tri-ang Railways wypuściła na rynek modele w skali 3 mm:1 stopa (skala 1:101,6) a więc nieco przeskalowane w stosunku do kontynentalnej wielkości TT – 2,54 mm:1 stopa (skala 1:!20). Była to sytuacja podobna do wielkości 00 i H0 na kontynencie. Produkcja modeli trwała do końca lat 60. Została wstrzymana ze względu na zbyt małą sprzedaż, oraz pojawienie się konkurencji w postaci wielkości N.
Modelarze posiadający modele w „wyspiarskiej” TT-ce 13 lutego 1965 roku powołali do życia stowarzyszenie The 3mm Society, które zajęło się dalszym utrzymaniem tej wielkości modelarskiej na wyspach. Od tego czasu minęło ponad 50 lat i TT w powróciła do Wielkiej Brytanii.
Hornby rozpoczął obecną przygodę z wielkością TT od produkcji zestawów z klasyką kolei brytyjskich takich jak parowozy A1 czy A3 o układdzie 4-6-2 (rekodzista nr 4472 Flying Scotsman) ze składem wagonów pasażerskich. Teraz czas nadszedł na współczesną kolej.
Class 66 w wielkości TT
Model lokomotywy Class 66 w wielkości TT w zapowiedziach pojawił się już dobrych kilka lat temu w 2008 roku. Wówczas produkcję modelu w skali 1:120 zapowiadała firma Mechano, wraz z rozpoczęciem produkcji modelu lokomotywy Blu Tiger (DE-AC33C produkowana od 1996 roku przez ADranz we współpracy z General Electric). Jednak do produkcji modelu Class 66 wówczas nie doszło.
Wraz z uruchomieniem produkcji modeli w wielkości TT, Hornby zapowiedział ukazanie się modelu lokomotywy Class 66 na wiosnę 2023 roku. Przygotowanie modelu przedłużyło się o ponad rok. Niemniej kilka dni przed Bożym Narodzeniem zapowiadane modele producent udostępnił do sprzedaży.
Obecnie modele lokomotywy Class 66 dostępne są w pięciu wersjach, wszystkie są z oznaczeniami Ery 11, czyli odpowiednika epoki VI według norm NEM:
– nr. kat. TT3017M – DB Schenker, 66097
– nr. kat. TT3016M – GBRf, 66714 „Cromer Lifeboat”
– nr. kat. TT3018M – GBRf, 66779 „Evening Star”
– nr. kat. TT3020M – GBRf, 66789 „British Rail 1948-1997”
– nr. kat. TT3019M – Colas Rail, 66850 „David Maidment OBE”
Wszystkie zaprezentowane modele są w malowaniach Ery 11 (Epoka VI). Biorąc pod uwagę, że lokomotywy te pracują od 1998 roku można oczekiwać, że Hornby wyprodukuje również modele z Ery 9 (1996-2008) i 10 (2006-2017). Na razie nie ma jeszcze modeli w podstawowym dla tych lokomotyw malowaniu EWS oraz Freightlinera, który w Wielkiej Brytanii posiada dość znaczną liczbę lokomotyw Class 66.
Aby modele lokomotyw miały co robić firma Revolution Trains zapowiedziała modele współczesnych węglarek serii Ealnos (wagony MMA/JNA-T). Hornby natomiast rozpoczyna produkcje platform z kontenerami.
Class 66 i sprawa polska
Lokomotywa typu JT42CWRM, serii 66 (Class 66) na kolejach Wielkiej Brytanii została zbudowana w oparciu o sprawdzoną konstrukcję serii 59 dla English, Welsh and Scottish Railway Ltd, w skrócie EWS – spółki zajmującej się przewozami towarowymi, powołanej do życia w 1996 roku w ramach prywatyzacji części British Rail (od 2009 roku DB Cargo UK Ltd.).
W latach 1998–2015 Electro-Motive Diesel (od 2016 roku Progress Rail Locomotives) zbudował 579 lokomotyw. Z tego 250 zostało sprzedanych prywatnym przewoźnikom, a kolejnych 40 trafiło do służby na kolejach Egiptu. Lokomotywy posadają układ napędowy złożony z widlastego dwusuwowego 12 -cylindrowego silnika wysokoprężnego typu EMD 12N-710G3B-T2 o mocy 2420 kW z turbodoładowaniem, prądnicy oraz sześciu silników elektrycznych produkcji General Motors, typ D43TR (po jednym na każdą oś). Zapas paliwa zapewnia zbiornik o pojemności 6400 litrów. Lokomotywa może osiągnąć prędkość maksymalną 120 km/h. Układ napędowy jest sterowany elektronicznie.
Wielką zaletą są duże przebiegi pomiędzy planowymi naprawami. Ten czynnik stał się podstawą sukcesu. Bowiem połowa wyprodukowanych lokomotyw trafiła do zagranicznych użytkowników. Jednym z tych użytkowników są przewoźnicy pracujący na terenie Polski.
Najwięcej lokomotyw tego typu pracuje w Freightliner PL Sp. z o.o. (FPL), Z danych zawartych w Ilostanie Pojazdów Trakcyjnych eksploatowane w Polsce są 44 lokomotywy typu JT42CWRM. Z tego 28 znalazło się na stanie FPL, drugim użytkownikiem jest DB Cargo Polska S.A. z 10 pojazdami.
Najwięcej lokomotyw posiada malowanie Freightlinera. Tu warto kolejny raz przypomnieć, że firma obsługuje ruch towarowy również w Wielkiej Brytanii. Class66 pracują tam w schematach malowania zbliżonych do tych jakie można napotkać na lokomotywach FPL. Jedna lokomotywa FPL – 66602 posiada nowe malowanie Genesee & Wyoming Inc. do którego należy grupa Freightliner.
Kolejny użytkownik lokomotyw Class 66 to DB Cargo. Firma ta przejęła w 2009 roku English, Welsh and Scottish Railway Ltd, (EWS). W efekcie w Europie kontynentalnej, w tym w Polsce pojawiły się lokomotywy Class 66 z Wielkiej Brytanii w schemacie malowania EWS. Obecnie można zobaczyć te pojazdy w standardowym, czerwonym schemacie malowania DB.
Lokomotywy obu przewoźników można spotkać zarówno w Polsce, jak również w Niemczech.
Można jeszcze wspomnieć prace lokomotywy JT42CWR-29003 będącą własnością HHPI Deutschland (Heavy Haul Power International GmbH) dla Kolei Bałtyckiej w latach 2006-2007. Lokomotywa wyróżniała się niebiesko-czerwonym malowaniem z dużym napisem F=ma i z żółtymi czołami.
W stosunku do lokomotyw w Wielkiej Brytanii pojazdy typu JT42CWRM w Polsce posiadają inne reflektory (na dole pudła po dwa identycznej średnicy), oraz typową dla sieci PKP PLK antenę radiołączności na dachu.
Zdjęcia i informacje o dostępnych modelach pochodzą ze strony producentów –Hornby. oraz Revolution Trains.